• روح‌اله فرهادی، مدیر کالایی بانک سامان

راه اندازی معاملات گواهی سپرده و قراردادهای آتی شمش طلا را باید به عنوان دو رویداد مُبارک در بازار مالی بورس کالا تلقی کرد. در یادداشت پیش‌رو قصد دارم در ابتدا مواردی را به عنوان مزایای این قراردادها مطرح و سپس چند نکته را به عنوان پیشنهاد توصیه کنم که امیدوارم به عمق‌بخشی بیش‌تر این بازارها کمک کند:

در خصوص مزایای گواهی سپرده و قراردادهای آتی شمش طلا باید گفت که اگر در قراردادها، لات‌های کوچک اعمال شود (که این موضوع مورد تاکید بورس کالا هم است)، عمق بازار افزایش پیدا می‌کند.

در بازارها هر چه تنوع ابزارهای مالی بیشتر شود، کارایی بازار سرمایه بالا خواهد رفت و سهم بازارهای کالایی و ابزارهای مالی مبتنی بر کالا و کمیت های نقدینگی افزایش می‌یابد.

اگر بحث را علمی‌تر مطرح کنیم؛ ما در اقتصاد اسامی متعددی برای انواع مفاهیم پولی داریم به طور مثال اگر M1 را پول، اسکناس و سپرده دیداری، M2 را علاوه بر این‌ها، حساب ذخایر بانک‌ها و M3 را ابزارهای مالی مبتنی بر کالا با نقدشوندگی بالا بدانیم، آن وقت می‌توانیم ابزارهای متعدد را در بازارها تعریف کنیم. با تعریف ابزارهای متنوع مالی، سهم ما از کمیت های پولی افزایش می‌یابد و این در بلندمدت بسیار به نفع بازار است و اگرچه سیاست گذار و تعریف کننده ابزار مالی به دنبال آن نیستند اما پیامدهای مثبت آن در بلندمدت رُخ خواهد داد.

از مزایای مهم این قراردادها، هم‌پوشانی گواهی سپرده شمش طلا و قراردادهای آتی است که می‌تواند به کارایی ابزارهای مالی کمک کند. همچنین معاملات شمش طلا در بازار مالی بورس کالا طبیعتا ریسک های معاملاتی و نگهداری طلا در بازار سنتی را ندارد و سرمایه گذاران با خیال آسوده امکان خرید گواهی سپرده شمش و حتی در صورت دارا بودن حجم مشخصی از این اوراق، امکان تحویل شمش یک کیلوگرمی را خواهند داشت.

در خصوص پیشنهادها هم باید بگویم:

پیشنهاد نخست این است که برای قراردادهای آتی (نه گواهی سپرده‌های کالایی) مشتریان باید حساب ویژه‌ای افتتاح کنند و افتتاح آن حساب‌ها به صورت حضوری است و شخص باید در کارگزاری احراز هویت شود. اگر ثبت‌‎نام‌ها به دفاتر پیشخوان ارجاع شود، می‌تواند به افزایش ثبت‌نام ها کمک کند.

یکی از چالش‌های ما در سال‌های اخیر عدم جابه‌جایی پول بین بازار سهام و ابزارهای مالی در بورس کالاست. نزدیک یک دهه است که ما تجربیات مشابه داریم اما به دلیل عدم اتصال و پیوند میان بازارها، معامله‌گر و سرمایه گذار بازار سهام چندان رغبت پیدا نمی‌کند که با حساب وکالتی در دیگر بازارها هم حضور فعال داشته باشد.

همفکری نهادهای ارکان در بازار سرمایه همچون بورس کالا و بورس اوراق بهادار به همراه شرکت های کارگزاری می‌تواند باعث شکل‌گیری راه‌حل جامع برای این نوع جابه‌جایی در سطح عملیاتی باشیم؛ بدین معنا که مشتری به آسانی و تنها با یک کلیک، پول را از حساب سهام به سایر بازارها جابه‌جا کند. به باورم این برنامه حتی به صورت بلندمدت قابلیت آن را دارد که در دستورکار ناظران و مجریان بازار سرمایه باشد و بتواند به عمق بازار بینجامد.